“Eski ve yeni nesle hoş görünmek için çırpınmayan bir adamım. Zaten yaşım da beni o külfetlerden kurtarmaktadır. Ununu elemiş, eleğimi asmışım. Ne siyasi, ne de edebi bir istediğim kaldı. Siyaset, yalancı pehlivan üretilen bir fideliktir. Ya da mermer ve tunç yerine mukavvadan heykeller yapılan bir atölye, balmumundan garip ve biçimsiz karnaval kuklaları yetiştiren bir imalathanedir. Arada, bir büyük adam karışır içlerine. Bir teki, Atatürk hariç, çoktandır memleketimizde büyük adam yetişmemiştir. Benim veya başkalarının anılarını okuyanlar ne devlerin cüce haline geldiğini, nasıl mum gibi eridiklerini, kardan yapılmış aslanlar gibi bir kucak çamurdan ibaret kaldıklarını görmüşlerdir. Dev kalan kaç kişi var içlerinde ? Ömrüm boyunca tanıdıklarım arasında Atatürk’ten başka cüceleşmeyen dev yok. Hayatta dev olmak galiba pek güç değil. Ama tarihte dev kalmak zor. Şimdi düşünüyorum, bir Mustafa Kemal çıkıp milli şuur ve şerefimizi tazelemiştir. Atatürk ömrümüz boyunca bizi kan ağlamaktan kurtarmıştır.” Bu tırnak içine aldığım cümleler, bana ait olmayıp ‘sürpriz’ bir isme ait kitabın satırlarından alıntıdır. 1963 yılında yayınlanan “Bir Ömür Boyunca” adlı kitabın yazarı, Refik Halit Karay. 1923 yılında imzalanan Lozan anlaşmasında yer alan hükme dayanarak, yurt dışına sürgün edilen 150’liklerden… Döneminde, Milli Mücadeleye karşı çıkanlar arasında yer alan… Gazete yazıları ile Mustafa Kemal Paşa’yı suçlayıp, hakaretler eden Karay, yıllar sonrasında yurda dönmesiyle yayınladığı kitabında, alıntı yaptığım dizelerle, Atatürk karşıtlığı ile bilinen duruşunu gölgede bırakmıştır. Büyük adamlar ölümünden sonra anlaşılır, derler. Ölümüne kalmadan; Sezar’ın hakkı Sezar’a, Tanrı’nın hakkı Tanrı’ya diyebilmek büyük meziyettir. Herkese nasip olmaz. Ancak benim ve benim gibi aydınlığa bakanlar için Atatürk; dün büyüktü, bugün büyük, yarın da büyük kalacaktır. Günün koşullarının belirlediği ölçüde rejimi, peşinden de hürriyet ve demokrasiyi bizlere armağan eden atamıza borcumuz ilelebet saklı kalacaktır. Milli bir övünç ile bayrağımızı yarınlara taşıyacak olmanın sevincini yaşıyorum.
Bugün Cumhuriyet’imizin 100.yılı…
Gururla,
